Nog geen bloeddonor? Meld je direct aan!
Met deze strategie wil Sanquin bijdragen aan een gezonder Nederland. Met kwaliteit van leven voor mensen en het indammen van zorgkosten als twee belangrijke benefits voor de samenleving.
Tjark Tjin-A-Tsoi over de geplande pilots. “Waar we onder andere naar speuren zijn subtiele veranderingen in combinaties van bio-markers, waardoor in een heel vroeg stadium, nog voordat een probleem zich echt voordoet, kunnen signaleren dat er waarschijnlijk een probleem aan het ontstaan is. Liefst op een moment dat relatief eenvoudig, snel en goedkoop door de donor of medische zorg kan worden ingegrepen. In brede zin kunnen we met dergelijke kennis en de preventieve analyses die zo mogelijk worden de exploderende gezondheidskosten in onze samenleving helpen indammen. Want door de grote aantallen gegevens die we kunnen analyseren, kunnen we mogelijk ook ontdekken welke signalen er aan ziekte vooraf gaan. In een tijd dat hart- en vaatziekten, diabetes, kanker maar ook pandemieën zoveel mensen in de samenleving treffen, is preventieve gezondheidszorg echt iets waarin we als samenleving moeten investeren.”
Pilots in 2022
Uit onderzoek van Sanquin onder een steekproef van de ongeveer 400.000 donors blijkt dat 98% van hen wil meewerken aan onderzoek naar het ontstaan van ziekte. Op de vraag of de donor een persoonlijke terugkoppeling wil als er iets gevonden wordt, zegt ongeveer driekwart ja. “Men staat hier dus heel positief tegenover. Vanaf begin 2022 start de eerst pilot van dit wetenschappelijk donorschap,” vertelt de Sanquin-directeur. “Als we in 2022 voldoende lessen geleerd hebben, zullen we intern kritisch analyseren alvorens we dit voor de overige donors beschikbaar gaan stellen. Maar ik ben heel erg hoopvol.”
Een ander belangrijk aspect van de strategie is dat wordt ingezet op een aanzienlijk grotere donorgemeenschap die een goede afspiegeling vormt van de samenleving. Met name de plasma-inzameling zal worden geïntensiveerd, want er is een enorme en snel stijgende vraag naar plasma-geneesmiddelen en zowel de EU als Nederland zijn bij lange na niet zelfvoorzienend op dit vlak. Dat wil zeggen, veel plasmageneesmiddelen worden bereid uit plasma dat in de VS is ingezameld, tegen betaling.
Privacy en vrijwilligheid
Sanquin begint in de pilots met het analyseren en terugkoppelen van gegevens die al gemeten worden: hemoglobine, ferritine, bloeddruk, hartslag, bloedgroep en uitslagen van testen op infectieziekten. Gevolgd door research naar de vroege stadia van diabetes, hart- en vaatziektes, immuunproblemen en kanker. Omdat donors gemiddeld meermalen per jaar komen geven op een van de bloedbanklocaties en bovendien heel trouw zijn, ontstaan unieke en waardevolle datareeksen. Daarmee kunnen onze researchers patronen ontdekken in veranderingen binnen die datareeksen en opkomende ziektebeelden. Zo ontwikkelen we vroegsignalering.
Tjark Tjin-A-Tsoi benadrukt: "Als je er vroeg bij bent is het soms misschien mogelijk om met leefstijlinterventies al een heel eind te komen om de aandoening te vermijden. Preventieve geneeskunde is wat mij betreft om meerdere redenen echt de toekomst. Door actiever data te verzamelen, te onderzoeken en te delen, draag je bij aan preventieve geneeskunde voor miljoenen Nederlanders. Maar geldt en blijft gelden: alleen als de donor dat zelf wenst. Keuzevrijheid en vrijwilligheid staan bij Sanquin voorop. Essentieel is dat ook alles op het gebied van privacy en vrijwilligheid goed geregeld is en dat we de samenleving daar bovendien ook vertrouwen in kunnen geven. Om al deze redenen gaan we de donorgemeenschap actief betrekken bij deze ontwikkelingen. Het is een reis die we samen me de donorgemeenschap starten.”
Kansen voor de maatschappij
Niet alleen voor de individuele donor is er gezondheidswinst te behalen, stelt de Sanquin-CEO. "Met onze kennis en landelijk dekkende infrastructuur, maar vooral ook door het continu doen van screenings door het hele land, vormt Sanquin in feiten een early warning-systeem voor allerlei ziekteveroorzakers, waaronder met name nieuwe virussen. Ook bij pandemieën. We hebben tijdens deze coronacrisis goed onderzoek kunnen verrichten naar antistoffen in bloed. En ook het Westnijlvirus werd vorig jaar via Sanquin bewaakt.”