Anemie
Anemie (bloedarmoede) komt best vaak voor in Nederland. Mensen met anemie hebben een tekort aan rode bloedcellen of het eiwit hemoglobine in het bloed. Soms is dit tekort tijdelijk, soms is het chronisch. Er zijn ook mensen met een erfelijke vorm van anemie. Anemie komt in vele vormen voor.
Wat is anemie?
De letterlijke betekenis van anemie is ‘bloedeloosheid’. Dat is een vertaling van het Oudgrieks, waar het woord anemie vandaan komt. Anemie is een medische term, de meeste mensen kennen het beter als ‘bloedarmoede’.
Bloedarmoede: wat zijn de symptomen?
Bij anemie kun je last krijgen van verschillende symptomen, zoals:
- vermoeidheid;
- kortademigheid;
duizeligheid; - het gevoel hebben flauw te vallen;
- hartkloppingen;
- zweten;
- hoofdpijn;
- oorsuizen.
Is bloedarmoede gevaarlijk?
Bloedarmoede kan ernstig zijn en is in sommige gevallen zelfs dodelijk doordat de organen te weinig zuurstof krijgen. Als je symptomen hebt die passen bij anemie, is het daarom belangrijk je bloed te laten onderzoeken en de onderliggende oorzaak op te sporen.
Behandeling van bloedarmoede
Bloedarmoede heeft verschillende vormen en oorzaken. De behandeling is daarom ook verschillend. Eén van de behandelingen die vaak gedaan wordt, is het voorschrijven van ijzerrijke voeding en ijzertabletten. Ook vitamine B12 en foliumzuur kunnen helpen tegen bloedarmoede. Als een onderliggende ziekte de anemie veroorzaakt, zorgt de behandeling van die ziekte er vaak ook voor dat dit helpt bij het herstel van je bloedarmoede. Soms is het nodig om één of meerdere bloedtransfusies te krijgen, zodat het tekort aan rode bloedcellen wordt aangevuld.
Bloedarmoede tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap krijgen sommige vrouwen bloedarmoede. Meestal is ijzergebrek de oorzaak van anemie tijdens de zwangerschap. Tijdens de zwangerschap maakt een vrouw meer bloed aan en heeft daardoor ook meer ijzer nodig. Daarom krijg je ijzertabletten als je tijdens je zwangerschap bloedarmoede krijgt.
Chronische en acute ziektes en anemie
Bepaalde ziektes veroorzaken of gaan gepaard met anemie. Denk bijvoorbeeld aan auto-immuunaandoeningen, chronische infecties en kwaadaardige tumoren. Dit soort ziektes verstoren de ijzerstofwisseling van je lichaam, waardoor anemie kan ontstaan. Ook veel bloedverlies kan zorgen voor anemie. Mensen met kanker hebben vaak last van bloedarmoede. Daarbij remt chemotherapie de aanmaak van bloedcellen, waardoor ook bloedarmoede ontstaat.
Is bloedarmoede erfelijk?
Bloedarmoede kan erfelijk zijn. Je lichaam maakt dan te weinig rode bloedcellen of hemoglobine aan. Of breekt deze stoffen te snel af. De erfelijke vormen van bloedarmoede noemen ze ook wel: hemoglobinopathieën. De meeste vormen zijn zeldzaam. Enkele vormen van erfelijke bloedarmoede zijn:
Een vorm van anemie die niet erfelijk is heet aplastische anemie.
Bloedtransfusie bij bloedarmoede
Mensen die ernstige anemie hebben worden behandeld met één of meerdere bloedtransfusies. Ze krijgen dan extra rode bloedcellen om de tekorten aan te vullen. Na de bloedtransfusie is het lichaam beter in staat om het zuurstof door het lichaam te transporteren. Deze patiënten zijn hiervoor afhankelijk van bloeddonaties van vrijwillige donors.
IJzertekort
De oorzaak waar de meeste mensen aan denken bij bloedarmoede is ijzertekort. IJzer is een belangrijke onderdeel van hemoglobine. Bij een ijzertekort kan je lichaam minder hemoglobine aanmaken. Een te lage hoeveelheid hemoglobine (Hb) veroorzaakt anemie.
IJzertekort en bloed doneren
IJzertekort kan ontstaan door te snel achter elkaar bloed te doneren. Daarom meten we voor elke donatie je Hb-waarde met een vingerprik om te controleren of het veilig is voor jou om te doneren. Als uit dit bloedonderzoek blijkt dat je onder de ondergrens zit, wordt je donatie tijdelijk uitgesteld.
Ondergrens bloed geven
Om bloed te mogen doneren, moet de Hb-waarde bij een man minstens 8,4 millimol per liter zijn en bij een vrouw minimaal 7,8 millimol per liter.
Ondergrens plasma geven
Bij plasma doneren ligt de ondergrens lager dan bij bloed doneren, omdat je je rode bloedcellen terug krijgt na het doneren. Hierdoor daalt je Hb-waarde nauwelijks. Mannelijke plasmadonors moeten minstens een Hb-waarde van 8,1 millimol per liter hebben om te doneren. Bij vrouwen is dat 7,5 millimol per liter.
Ferritinegehalte controleren
Naast het controleren bij de donatie, controleren wij ook regelmatig het ferritinegehalte van jou als donor. Dit is een maat voor de hoeveelheid ijzer in je lichaam. Bij een (dreigend) tekort stellen we de volgende donatie langer uit om de ijzervoorraad te laten herstellen.
Red levens met jouw bloed
Help iemand met anemie die een bloedtransfusie nodig heeft door jouw bloed te doneren. Word donor worden bij Sanquin. Wij en de patiënten zijn je erg dankbaar! Ontdek in 2 minuten of jij bloed mag geven.