Veelgestelde vragen

Uit onderzoek van Sanquin blijkt dat circa 1 op de 700 bloeddonaties besmet is met het hepatitis E-virus. Bij een deel van de transfusieontvangers, in het bijzonder patiënten die een stamcel- of orgaantransplantatie ondergaan, kan deze infectie leiden tot ernstige gezondheidsklachten en/of uitstel van de noodzakelijke behandeling. De meest kwetsbare patiëntgroepen ontvangen daarom voedingsadviezen om infectie met het hepatitis E-virus te voorkomen.

Sanquin vindt het belangrijk om bloeddonaties ook op het hepatitis E-virus te screenen, zodat patiënten niet meer via transfusie besmet worden. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft daarmee ingestemd, omdat ook voor haar de veiligheid van patiënten voorop staat. Sanquin screent daarom vanaf 3 juli 2017 op het hepatitis E-virus.

Meer informatie over de invoering van deze maatregel is te lezen op de website van de Rijksoverheid.

Bloedvoorzieningsorganisaties in Europa hanteren als ethisch uitgangspunt dat er niet voor lichaamsmateriaal wordt betaald. Bovendien is onbetaald doneren bevorderlijk voor de veiligheid van het bloed. Ook al wordt alle bloed getest, sommige ziekten worden pas na langere tijd aantoonbaar in het bloed. Correcte beantwoording van de vragen is daarom van groot belang. Als iemand bloed geeft omdat hij er geld voor krijgt, bestaat het risico dat hij de vragenlijst niet eerlijk invult. De veiligheid van het bloed kan dan in gevaar komen.

Omdat bloed vrijwillig wordt afgestaan, gaat Sanquin zorgvuldig om met gedoneerd bloed. Niets anders dan de vraag naar bloedproducten bepaalt hoeveel bloed dient te worden ingezameld. Dat verzekert een optimale bloed- en geneesmiddelenvoorraad, in plaats van een maximale winst. Nederlandse donors staan niet meer bloed af dan nodig is en Sanquin maakt uit het gedoneerde bloed zo veel mogelijk kort houdbare bloedproducten. Sanquin levert bloedproducten voor transfusies in Nederlandse ziekenhuizen. Een zeer klein deel van de bloedproducten wordt geleverd aan de Verenigde Naties in het kader van noodhulpverlening bij internationale missies. Nederlands bloed wordt niet verkocht aan farmaceutische bedrijven.
Sanquin legt jaarlijks conform de Wet inzake bloedvoorziening de begroting voor aan de minister. De minister van VWS dient de begroting te keuren en heeft daarmee een bepalende invloed op de prijzen van deze kort houdbare bloedproducten.

De inzameling van plasma wordt bepaald door het specifieke plasmacomponent waarvan in Nederland het meeste nodig is. Dat component is op dit moment immunoglobuline.  Ingezameld plasma wordt door Sanquin Bloedbank verkocht aan Sanquin Plasma Products (SPP), tegen een marktconforme prijs die door de minister van VWS is vastgesteld. SPP verwerkt dit plasma tot levensreddende geneesmiddelen.
SPP is actief op een commerciële markt, waar het concurreert met partijen die gedreven zijn op het maken van winst. Om te kunnen concurreren met dergelijke partijen verkoopt SPP geneesmiddelen tegen prijzen die gangbaar zijn op de geneesmiddelenmarkt.

Van sommige andere componenten uit plasma ontstaan overschotten omdat daarnaar op de Nederlandse markt onvoldoende vraag is. Deze overschotten worden aangewend voor de behandeling van patiënten in andere landen: door zusterorganisaties van Sanquin, zoals in Finland, of via vaste distributiepartners van Sanquin, in bijvoorbeeld Turkije en Indonesië.
 
Alle eventuele baten vanuit SPPworden geïnvesteerd in Sanquin en komen ten goede aan investeringen in materiaal, processen, huisvesting, mensen en onderzoek. Sanquin keert geen winst uit aan derden.

Meer weten?

Wordt gedoneerd bloed en plasma commercieel ingezet?

Voor bloeddonors en bloedproducten gelden andere standaarden en andere wet- en regelgeving (ook op Europees niveau) dan voor weefseldonors. Er wordt dus met twee maten gemeten omdat dit ook wezenlijk andere donatiesoorten zijn. Er is een aantal redenen voor de verschillende wetgeving. Bij weefseldonatie (zoals orgaandonatie) is er sprake van maatwerkselectie en bovendien is er sprake van schaarste. De weefseldonor moet een zo goed mogelijke match zijn met de uiteindelijke ontvanger en wordt via een intensieve, langdurige procedure geselecteerd voor één specifieke patiënt die de transplantatie nodig heeft. Bloedproducten worden uit voorraad geleverd; deze zijn afkomstig van een grote groep donors die allemaal worden onderworpen aan een algemene, maar zorgvuldige selectie. De bloedproducten zijn geschikt voor algemeen gebruik bij patiënten die transfusie nodig hebben.

Sanquin test op bloedoverdraagbare infecties (o.a. hiv, hepatitis B en C, HTLV en syfilis). Als iemand besmet is geraakt, is dat nog niet meteen aantoonbaar door een test. Maar de infectie kan dan al wel via bloedtransfusie worden overgedragen.

In Nederland is bij mannen die seks hebben met mannen het risico op een hiv-infectie 100x hoger dan bij mannen die seks hebben met vrouwen. Om die reden worden zij tijdelijk uitgesloten van donatie.

Meer weten?

Donorkeuring en mannen die seks hebben met mannen

In Europa is het gevoerde beleid over bloeddonatie door mannen die seks hebben gehad met mannen verdeeld. Een groeiend aantal landen, waaronder Nederland, sluit hen niet meer permanent uit voor bloeddonatie. Zij hanteren de regel dat mannen, wier laatste seksuele contact met een andere man minimaal 12 maanden geleden is, in aanmerking kunnen komen voor bloeddonatie. Ditzelfde beleid is in 2016 ingevoerd in de Verenigde Staten en Canada. Verwacht wordt dat ook andere Westerse landen dit beleid zullen overnemen. Bekijk hier het Europese overzicht (pdf).

Meer weten?

Donorkeuring en mannen die seks hebben met mannen

Mannen die seks hebben gehad met een andere man (MSM) kunnen bloed geven nadat een periode van 12 maanden is verstreken sinds het laatste seksuele contact met een andere man. Dit beleid is getoetst door het College voor de Rechten van de Mens. Het College heeft in 2017 geoordeeld dat uit epidemiologische gegevens en wetenschappelijke kennis blijkt dat bij MSM sprake is van een groot risico op ernstige bloedoverdraagbare infecties, zoals Hiv. Het College heeft tevens vastgesteld dat de wachtperiode van 12 maanden wetenschappelijk onderbouwd is en dat deze termijn ook na ander seksueel risicogedrag en in andere landen gangbaar is om de veiligheid voor transfusieontvangers te garanderen. Het College komt daarmee tot de conclusie dat een tijdelijke uitsluiting van MSM voor de duur van 12 maanden noodzakelijk is in verband met de volksgezondheid en dat Sanquin geen verboden onderscheid maakt op grond van seksuele gerichtheid. Het volledige oordeel van het College is te vinden op Mensrechten.nl.

Meer weten?

Donorkeuring en mannen die seks hebben met mannen

Bij de oprichting van Sanquin heeft de Minister van Volksgezondheid besloten beide activiteiten te bundelen voor efficiency en kwaliteit. Bovendien is Sanquin een stichting zonder winstoogmerk. Alle eventuele baten van dienstverlening of producten komen ten goede aan activiteiten waar geen of veel minder baten tegenover staan, zoals donorwerving en wetenschappelijk onderzoek.

Op grond van de Wet inzake bloedvoorziening is Sanquin als enige organisatie in Nederland aangewezen om zorg te dragen voor de bloedvoorziening. Deze wettelijke taak is de reden dat de Minister van Volksgezondheid de begroting van Sanquin ieder jaar keurt.

Sanquin is actief in zowel het publieke domein (bloedbank) als het private domein (diagnostische diensten, productie van geneesmiddelen en reagentia). De minister van VWS wil graag dat de publieke en marktconforme activiteiten van Sanquin juridisch gescheiden zijn, zodat onze wettelijke taak – de bloedvoorziening – geen risico loopt door marktconforme activiteiten.

Ook Sanquin zelf vindt deze scheiding belangrijk, omdat het transparant is en omdat het qua financiële huishouding overzichtelijker is. Het geeft meer duidelijkheid, ook voor externe partijen waarmee de verschillende organisatieonderdelen samenwerken. Als onderdeel van deze juridische herstructurering heeft Stichting Sanquin de divisies Plasma Products, Diagnostiek en Reagents ondergebracht in de juridische entiteit van Besloten Vennootschappen.

Indien de bv’s een positief resultaat behalen, dan blijft de winst binnen de Sanquin-organisatie. Sanquin blijft een not-for-profit karakter behouden en zal geen winst uitkeren aan derden. Er zijn geen externe aandeelhouders die aanspraak kunnen maken op dividend. De winst zal worden aangewend voor investeringen in materiaal, processen, huisvesting, mensen en onderzoek, net zoals nu binnen de stichting het geval is.

Meer weten?

Juridische structuur en beleidsplan

In Stichting Sanquin Bloedvoorziening blijven de divisie Bloedbank, divisie Research en business unit Tissues & Cells bestaan. Ook het Nationaal Screeningslaboratorium Sanquin (NSS) blijft binnen de stichting en zal onder de divisie Research worden gepositioneerd. Onder de stichting komt een Holding BV. Daarin komt het vastgoed dat direct verbonden is met de private activiteiten van Sanquin. In de Holding zelf zijn geen medewerkers werkzaam. Sanquin Plasma Products BV, Sanquin Reagents BV en Sanquin Diagnostiek BV vallen onder deze Holding, waarvan de not-for-proft Stichting Sanquin Bloedvoorziening voor honderd procent eigenaar is. Bekijk hier de afbeelding van de juridische structuur. 

Meer weten?

Juridische structuur en beleidsplan