Ook bloed- of plasmadonor worden? Meld je aan en red een leven!
Wat is een blauwe plek eigenlijk?
In het dagelijks leven krijg je meestal blauwe plekken doordat je ergens tegenaan stoot. Daardoor springen er kleine, onderhuidse bloedvaatjes kapot en lekt er bloed op die plek onder de huid. Krijg je een blauwe plek na je donatie, dan is er waarschijnlijk een beetje bloed onder je huid gelekt vanuit de aangeprikte ader of bij het verwijderen van de naald aan het einde van de donatie.
Is dat erg?
Nee, een blauwe plek na de donatie kan geen kwaad. Het kan wel vervelend zijn als de blauwe plek pijnklachten geeft. Je lichaam ruimt het gelekte bloed zelf op. Tijdens het opruimen ontstaan er kleurverschillen, omdat het hemoglobine in je bloedcellen wordt afgebroken tot bilirubine en uiteindelijk wordt afgevoerd. Daardoor verandert een blauwe plek in een aantal dagen tijd van blauw naar paars naar geel.
Maar waarom begint een blauwe plek blauw?
Het bloed dat onder de huid lekt is nog altijd rood van kleur. Maar je huid werkt als een kleurenfilter; als er licht op valt, weerkaatst het de kleur blauw beter dan de kleur rood. Je ogen krijgen daardoor meer blauw te zien dan rood. Dat is ook de reden waarom je aders er blauw uitzien terwijl er rood bloed doorheen stroomt.
Heeft de een er meer last van dan de ander?
Ja, de een krijgt sneller een blauwe plek dan de ander. Dat kan erfelijke aanleg zijn. Het betekent niet dat je geen donor kunt zijn. Vrouwen krijgen over het algemeen sneller blauwe plekken dan mannen, omdat ze een dunnere huid hebben met minder collageen (eiwit dat zorgt voor stevigheid en elasticiteit van de huid). Daardoor kunnen de bloedvaatjes sneller beschadigen. En ouderen krijgen sneller blauwe plekken dan jongeren: bij oudere mensen is de huid dunner geworden en is het onderhuids vetweefsel afgenomen.
Maakt het uit of je bloed- of plasmadonor bent?
Plasmadonors krijgen iets vaker een blauwe plek dan bloeddonors, omdat de naald er bij hen langer in zit. Bovendien krijgen zij ook bloed terug via de naald, waardoor er een beetje bloed naast de ader kan lekken.
Kan doneren je aders beschadigen?
Bloed of plasma doneren is niet schadelijk voor je aders. Je moet wel aders hebben die goed aan te prikken zijn. Bij sommige mensen is dat lastig en is donorschap daardoor helaas niet mogelijk. Dit wordt bij de eerste afspraak beoordeeld.
Wat kun je zelf doen tijdens de donatie?
Het helpt om tijdens de donatie je aangeprikte arm stil te houden, zodat de naald niet heen en weer beweegt in de ader. Ben je plasmadonor en kom je vaak doneren? Wissel dan regelmatig de arm die aangeprikt wordt, als dat mogelijk is (niet iedereen is even goed aan te prikken in zowel de linker- als de rechterarm). Na afloop van je donatie krijg je een drukverbandje waarmee je het bloedvat op de aangeprikte plaats kunt dichtdrukken tot het bloeden is gestopt. Laat dit drukverbandje minstens 2 uur zitten en geef je arm tot 24 uur na de donatie voldoende rust; ga niet fitnessen of met zware dingen sjouwen.
Kun je iets doen om je bloedvaten te versterken?
Wil je je bloedvaten in goede conditie houden, dan helpt een gezonde leefstijl: niet roken, gezond en gevarieerd eten, voorzichtig zijn met alcohol en voldoende bewegen. Een normale bloeddruk is ook belangrijk voor gezonde vaten. Eet daarom niet te veel zout en pas ook op met drop en zoethoutthee: daarin zit de bloeddruk-verhogende stof glycyrrhizine. Als je gezond en gevarieerd eet, hoef je in principe geen aanvullende supplementen te slikken voor je bloedvaten. Wil je toch iets extra’s doen? Van omega 3-vetzuren is bekend dat zij beschermen tegen hart- en vaatziekten. Lees daar meer over op de website van het Voedingscentrum.
En wat als je zomaar blauwe plekken krijgt?
Als je spontaan vaak blauwe plekken krijgt, zonder dat je je gestoten hebt of geprikt bent, kun je overwegen naar de huisarts te gaan. Er kan dan sprake zijn van een achterliggende aandoening. Overigens kun je ook door bepaalde geneesmiddelen spontaan blauwe plekken krijgen, bijvoorbeeld geneesmiddelen die de bloedstolling remmen.