Veelgestelde vragen

Bij iedere bloeddonatie geef je ongeveer 500 ml bloed.

Bij een plasmadonatie geef je maximaal 750 ml, dit is zonder het meerekenen van het antistollingsmiddel. De maximaal af te nemen hoeveelheid plasma hangt af van je geslacht, je lichaamsgewicht en je lengte.

Van iedere donor wordt een aantal bloedgroepen bepaald. Meestal betreft het bloedgroepen van de rode bloedcellen, waaronder de ABO- en de rhesus (D)-bloedgroep. Maar ook de witte bloedcellen (leukocyten) en de bloedplaatjes (trombocyten) bezitten bloedgroepen.

HLA staat voor Humaan Leucocyten Antigeen. Het HLA systeem is een bloedgroepsysteem van witte bloedcellen, stamcellen en bloedplaatjes. Het HLA systeem bestaat uit eiwitten die op de buitenkant van bloedplaatjes en andere bloed- en lichaamscellen zitten. Het HLA systeem speelt een rol bij het in gang zetten van een afweerreactie.

Bij transfusie van rode bloedcellen en plasma hoeft geen rekening gehouden te worden met het HLA systeem.

Bij bloedplaatjes moet soms wel rekening gehouden worden met het HLA systeem. Want bij sommige patiënten is een goede HLA-match van bloedplaatjes nodig om te voorkomen dat de donorbloedplaatjes versneld worden afgebroken.

Een donor moet minimaal 50 kilogram wegen. Als donor mag je maximaal 15% van je bloedvolume afstaan. Dat is in Europese regels vastgelegd, omdat uit onderzoek blijkt dat je tot die hoeveelheid veilig bloed of plasma kunt missen. Onze apparaten zijn afgesteld op het afnemen van 500 ml bloed en 500-820 ml plasma (afhankelijk van je geslacht, lengte en gewicht). Minder afnemen gaat niet. Dat betekent omgerekend naar de hoeveelheid bloed die een gemiddeld mens per kilogram lichaamsgewicht heeft, dat je minimaal 50 kg moet wegen.

Een donor moet minimaal 50 kilogram wegen. Als donor mag je maximaal 15% van je bloedvolume afstaan. Dat is in Europese regels vastgelegd, omdat uit onderzoek blijkt dat je tot die hoeveelheid veilig bloed of plasma kunt missen. Onze apparaten zijn afgesteld op het afnemen van 500 ml bloed en 500-820 ml plasma (afhankelijk van je geslacht, lengte en gewicht). Minder afnemen gaat niet. Dat betekent omgerekend naar de hoeveelheid bloed die een gemiddeld mens per kilogram lichaamsgewicht heeft, dat je minimaal 50 kg moet wegen.

Het Sanquin Research Fund is een zelfstandig ANBI fonds dat samen met bedrijven en andere partners geld inzamelt voor onderzoek op gebied van bloedgerelateerde aandoeningen. Het fonds financiert onderzoek dat ertoe zal leiden dat minder mensen ziek worden, én waardoor minder mensen afhankelijk zullen zijn van donorbloed.

Hb staat voor hemoglobine en een deel daarvan bestaat uit ijzer. Omdat hemoglobine zuurstof en koolstofdioxide vervoert in je lichaam, zegt de Hb-waarde iets over het vermogen van je bloed om zuurstof te vervoeren. 

Na een bloeddonatie daalt je Hb-waarde een beetje. Daarom meten we voor iedere donatie je Hb-waarde door middel van een vingerprik om te zien of je genoeg reserve Hb hebt zodat zo’n daling geen probleem zou moeten zijn.

De ferritinewaarde in je bloed is een maat voor de totale ijzervoorraad in je lichaam. Vanuit deze voorraad wordt na een donatie je Hb weer aangevuld, maar dan moet er wel voldoende ijzervoorraad aanwezig zijn. Dat is de reden dat we met enige regelmaat bij bloeddonors ook de ferritinewaarde meten. Als dat te laag is, dan stellen we de periode tot de volgende donatie iets langer uit. Hiermee voorkomen we dan dat op den duur ook het Hb gaat dalen. De hoogte van het ferritinegehalte is van belang voor de langere termijn en hoeft daarom ook niet iedere keer gemeten te worden.

IJzer is een bouwsteen van hemoglobine. Bloedarmoede is een tekort aan hemoglobine, maar een ijzertekort veroorzaakt niet altijd bloedarmoede. Iemand kan een ijzertekort hebben, maar toch een goede Hb-waarde. Bij een ijzertekort kan de aanmaak van hemoglobine lastiger worden en daardoor kan er een tekort aan het eiwit hemoglobine ontstaan. Zowel een ijzertekort als bloedarmoede kunnen bestaan zonder dat diegene daar klachten van heeft.  

Hemoglobine (Hb) vervoert zuurstof en koolstofdioxide door het lichaam en zorgt dat het bij je organen terecht komt. IJzer is een bouwstof van hemoglobine. In de volksmond worden hemoglobine en ijzer wel door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde.  

Gezonde mensen hebben een zuurstofgehalte van 95% tot 100%.

Bloed neemt het zuurstof uit de longen op en zorgt er - via je aders - voor dat het in alle uithoeken van je lichaam terecht komt. Zodat jij alles kunt doen wat je wilt: sporten, dansen, praten, noem maar op. Alle bloedvaten achter elkaar hebben een lengte van minstens 19.000 kilometer. Dat is lang genoeg om, hemelsbreed, van Maastricht naar Tokyo en weer terug te gaan! Het zuurstofgehalte geeft aan hoeveel procent van hemoglobine (ijzer) in je rode bloedcellen zuurstof aan zich gebonden heeft. Door dit te meten kun je inschatten of je ademhaling en bloedsomloop effectief zijn. Dus of je longen genoeg zuurstof uit de lucht opnemen en of er voldoende zuurstof in je bloed terechtkomt.

Als je hersenen te weinig zuurstof krijgen, val je flauw.

Hiv is een bloed- en seksueel overdraagbaar virus dat aids kan veroorzaken. Sanquin treft verschillende maatregelen om overdracht van hiv via bloed te voorkomen. Elke bloed- en plasmadonatie wordt getest op hiv (het virus dat aids veroorzaakt), maar deze test is niet direct na het oplopen van een hiv-besmetting 100% betrouwbaar. Dit kan enige tijd duren. Daarom wordt bij de keuring gevraagd naar risico’s op infectieziekten en dus ook op seksueel overdraagbare infectieziekten (soa's). 

Mag ik bloed of plasma geven?

Als je een risico hebt gelopen op een seksueel overdraagbare infectieziekte vragen wij je tijdelijk of helemaal geen bloed of plasma te geven. Neem in dat geval zo snel mogelijk contact op met de bloedbank: 088-730 8686. Ook als je ontdekt dat je in het verleden risico hebt gelopen op een soa, bijvoorbeeld door waarschuwing van een ex-partner, vragen we je zo snel mogelijk contact met ons op te nemen.

Het geven van bloed voor het maken van serum werkt hetzelfde en duurt even lang als een bloeddonatie: ongeveer 10 minuten. Anders dan bloed voor transfusie wordt het bloed voor het maken van serum opgevangen in een zak zonder antistollingsmiddel. Het bloed in de zak stolt en wat overblijft, is ruim een kwart liter serum. De rode cellen zijn hierdoor helaas niet meer bruikbaar voor transfusie.

Om te kunnen voldoen aan de vraag naar serum streven wij ernaar om je minimaal 4x per jaar uit te nodigen voor een donatie. Voor de serumdonaties geldt een quarantaineperiode. Dat betekent dat de donatie pas gebruikt kan worden als na 4 maanden de testen op infectieziekten bij je volgende donatie nog steeds negatief zijn. Het is dus erg belangrijk dat je zoveel mogelijk aan onze oproepen gehoor geeft. Het kan altijd dat een uitnodiging een keer niet uitkomt, maar wij stellen het dan erg op prijs dat je ons dat even laat weten.

Plasma is bloed zonder de bloedcellen. Het is het lichtgele of grijs-gele deel van het bloed waarin de bloedcellen vermengd zijn. Het plasma bevat water, eiwitten (albumine, globuline, fibrinogeen, enzymen), hormonen, glucose, zouten, vetten en antistoffen.

Bloedbank Sanquin helpt jaarlijks ruim 100.000 mensen met bloedproducten en plasmageneesmiddelen, oftewel bloeddonaties. Er is altijd vers bloed nodig, want bloed is beperkt houdbaar. Om nieuwe donors te werven is Sanquin at Work opgezet. Samen met werkgevers faciliteert Sanquin at Work bloed geven onder werktijd. Zo maken we het voor iedereen die werkt, een stuk makkelijker om iets te betekenen voor een ander. 

Wil je jouw bedrijf aanmelden voor Sanquin at Work? Bekijk dan de informatiepagina voor bedrijven. 

Serum is de vloeistof die overblijft als bloed stolt. Serum bevat diverse eiwitten, waaronder groeifactoren. Qua samenstelling lijkt serum erg op traanvocht. De groeifactoren in het serum kunnen wondjes op het hoornvlies herstellen en blijvende schade voorkomen.

Tijdens Wereld Bloeddonordag (elk jaar op 14 juni) bedanken we alle bloed- en plasmadonors bedanken voor hun belangeloze en levensreddende gift. Wereld Bloeddonordag wordt in heel veel landen over de wereld gevierd. De viering van WBDD gebeurt landelijk, en regionaal op de afnamelocaties die op 14 juni geopend zijn. voor meer informatie kijk op de website van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) en zoek op 'World blood donor day'.

Je kunt je arm het beste ontlasten en rust geven. Kijk na ongeveer drie uur of er mogelijk een bloeduitstorting te zien is of blijvende roodheid (meestal pas de volgende dag). Als de klachten niet verminderen of juist verergeren neem dan contact op met de arts van de bloedbank (088-730 8686) of met je huisarts.

Door bloed te geven kan je ijzervoorraad soms gaan dalen. Om een grote daling van je voorraad op tijd te signaleren, is de meting van alleen je Hb-gehalte bij elke donatie niet afdoende. Daarom bepalen we bij bloeddonors met enige regelmaat de ferritinewaarde. Dit is een maat voor de ijzervoorraad in je lichaam.

Je hebt zelf niet zoveel invloed op je ferritinegehalte. De tijd voor herstel van de ijzervoorraad wordt vooral bepaald door genetische aanleg en is voor iedereen verschillend. Ook tussen mannen en vrouwen is er verschil. Voeding speelt wel een rol, maar met een gevarieerd en gezond eetpatroon krijgen de meeste mensen voldoende ijzer binnen om de voorraad aan te vullen.

Als wij de indruk krijgen dat er een medische oorzaak zou kunnen zijn voor een lage waarde, dan verwijzen we je door naar je huisarts. Zijn jouw donaties de reden van een laag gehalte? Dan kunnen we het maximaal aantal donaties per jaar verlagen.

De kaart is gemaakt van groeipapier waarin veldbloemzaden zijn verwerkt. De kaart kan binnen en buiten worden geplant.  Leg de kaart in een potje of buiten in de tuin en dek het groeipapier af met ongeveer 3 centimeter aarde. Geef elke dag wat water en al na ongeveer een week ontkiemen de eerste zaadjes. De beste tijd om buiten te platen is van half mei tot oktober. Binnen in een potje kan dat het hele jaar. Zorg altijd voor voldoende licht, warmte en water.

Via bloedonderzoek kan er veel worden bekeken. Een vaak aangevraagd onderzoek is een volledig bloedbeeld (o.a. hemoglobine en witte bloedcellen). De functie van organen kan ook worden onderzocht, bijvoorbeeld de nierfunctie. Er kan ook gekeken worden naar aanwijzingen voor infectie en nog veel meer.  

Drink in de eerste uren na de donatie meer dan je gewend bent. Drink geen alcohol, gebruik geen drugs en rook niet. Het kan onder andere duizeligheid veroorzaken. Eten is geen probleem.

Bij het invullen van de  vragenlijst heb je de mogelijkheid om je donornummer in te vullen wanneer je het donatienummer niet weet.

Mocht je je naar aanleiding van het invullen van de vragenlijsten zorgen maken over (hevig) menstrueel bloedverlies, dan adviseren wij je om contact op te nemen met je huisarts.

Als je onverhoopt een oproep hebt gemist, is het belangrijk om ons even te bellen (088-730 8686). Als je namelijk een paar oproepen mist en niets aan ons laat weten, gaat ons systeem je minder vaak oproepen en dat zou jammer zijn!

Bel naar 088-730 8686 om het aan ons door te geven. Je kunt dan met de donorarts bespreken of we je donatie wel of niet kunnen gebruiken voor patiënten. 

Neem je oproep mee, die je op papier of digitaal hebt ontvangen, en een identiteitsbewijs (paspoort, ID-kaart of rijbewijs). Een kopie, scan of foto, op papier of op je mobiel is niet toegestaan.

• Neem altijd je identiteitsbewijs (rijbewijs, ID of paspoort) mee naar de bloedbank. Een kopie of foto ervan is niet geldig. Zonder geldig ID kun je niet gekeurd worden en niet doneren.
• Gebruik je medicijnen? Neem dan ook een lijst van je medicatie mee. 

Witte bloedcellen worden aangemaakt voordat het lichaam ze nodig heeft. Het beenmerg en lymfeweefsel regelen deze aanmaak. Als er sprake is van onder andere een infectie, kan er een immuun respons ontstaan waarbij meer witte bloedcellen worden aangemaakt. 

Indien behandeling nodig is, wordt in eerste instantie de oorzaak van de trombocytopenie behandeld. In sommige gevallen wordt het tekort aangevuld met een bloedplaatjestransfusie.  

Draag geen shirt of trui met te strakke mouwen, zodat het gemakkelijker is om je mouwen op te stropen voor het aanprikken van de ader. 

In de geneeskunde wordt met referentiewaarde een normaalwaarde bedoeld. Bij bloedonderzoek worden referentiewaarden gebruikt om te kijken of de bloedwaarden binnen de normale norm vallen.  

De hemoglobinewaarde (Hb-waarde) vertelt hoeveel hemoglobine er in je bloed zit. Dat is een eiwit dat zuurstof en koolstofdioxide door je lichaam vervoert. Een te lage hemoglobinewaarde kan een oorzaak zijn van bloedarmoede, waardoor het bloed te weinig zuurstof vervoert. Bij een te hoge hemoglobinewaarde is er voldoende zuurstof in het bloed, maar is het bloed dikker en stroperiger dan bij een normale hemoglobinewaarde.

Antistoffen, ook wel afweerstoffen genoemd, zijn eiwitten die we maken als reactie op lichaamsvreemde stoffen zoals virussen en bacteriën. Deze afweerstoffen helpen om ons te beschermen tegen infecties met deze ziekteverwekkers. Het duurt echter even voordat er voldoende antistoffen zijn die ons afdoende beschermen tegen een infectie. In deze periode zijn we vatbaar voor het virus en kunnen we (ernstig) ziek worden. Zodra de antistoffen het virus uit het lichaam hebben verwijderd, is de patiënt genezen.

Omdat dit coronavirus nieuw is, hebben de meeste mensen nog geen antistoffen tegen dit virus en worden daarom ziek. Sommige van hen heel ernstig. Als jij positief bent getest op het coronavirus, zou het goed kunnen dat jij de juiste antistoffen in je bloed hebt om bij te dragen aan het ontwikkelen van een geneesmiddel tegen COVID-19.

Als je besmet raakt met een virus of een andere ziektekiem, ziekteverwekker, bacterie of micro-organisme, maakt je afweersysteem een antistof aan om de ziekteverwekker onschadelijk te maken. Je wordt dan vaak ziek, maar je geneest meestal weer. Soms is de verwekker te sterk of te hardnekkig, of je afweersysteem schiet te kort.

In sommige gevallen is ziekte te voorkomen door vaccinatie. Je afweersysteem wordt dan in aanraking gebracht met een verzwakte of gedode verwekker. Dan wordt je meestal niet ziek, terwijl je wel antistoffen aanmaakt. Als je vervolgens besmet raakt met de ziekteverwekker, word je vervolgens niet ziek aangezien je antistoffen al beschikbaar zijn.

Het is ook mogelijk om een mens te beschermen en genezen met de antistoffen van een ander mens. 

Een te lage saturatie betekent dat het bloed te weinig zuurstof bevat. Dit kan voorkomen bij onder andere aandoeningen van de longen en het hart. Een te laag saturatiepercentage kan moeheid en benauwdheid veroorzaken.

In de jaarverslagen van Sanquin zijn de salarissen van de bestuurders van Sanquin in te zien. Sanquin houdt zich aan de wettelijke regels van de Wet Normering Topinkomens (WNT), zoals die voor de zorgsector, waartoe Sanquin behoort, worden toegepast.

Meer weten?

Salarissen van bestuurders van Sanquin

Langdurige ijzerstapeling (zoals bij erfelijke hemochromatose) kan zorgen voor gezondheidsproblemen zoals diabetes, hartaandoeningen en gewrichtsklachten. 

Er zijn nog geen resultaten bekend over de werkzaamheid van het geneesmiddel. Het is voor andere ziekten bekend dat het geven van specifieke antistoffen werkt, dus we verwachten dit ook voor COVID-19, maar hier wordt nog verder onderzoek naar gedaan.

• Een infectie kan zorgen voor een tijdelijk ferritine-overschot;
• Overgewicht kan ook zorgen voor verhoogde waarden;
• Een genetische aanleg waardoor je lichaam te veel ijzer opneemt;
• Een leveraandoening, een auto-immuunziekte of meerdere bloedtransfusies. 

Stamcellen zijn cellen die nieuwe cellen voortbrengen en zitten in de beenmergholtes van onze botten. Bloedstamcellen maken de cellen die je in je bloed kunt vinden: rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes (trombocyten).

Het beenmerg is een soort kraamkamer waar voortdurend nieuwe, jonge bloedcellen worden geboren. Zodra ze rijp zijn, worden ze vanuit het beenmerg vrijgelaten in het bloed. Jouw bloed wordt dus doorlopend vernieuwd.

Hemoglobine zit in de rode bloedcellen en deze cellen leven 100-120 dagen. Daarna zorgen de milt en lever voor de afbraak van verouderde rode bloedcellen.

In Nederland hebben de meeste mensen bloedgroep O-positief. 38,2% van de Nederlanders heeft deze bloedgroep.  

Bloed van bloedgroep O-negatief kan over het algemeen aan iedereen worden toegediend. Iemand met deze bloedgroep wordt ook wel een 'algemene gever' genoemd.

Binnen de Nederlandse bevolking zien we vooral de bloedgroepen 0 (47%) en A (42%). De bloedgroepen die beduidend minder voorkomen zijn B (8%) en AB (3%). Daarnaast is 84% rhesus (D)-positief en 16% rhesus (D)-negatief. Veel donors en patiënten zijn dus A+ of 0+, terwijl B- en AB- juist weinig voorkomen.

Voor het AB0-bloedgroepsysteem gelden de volgende principes:

•Bloed van bloedgroep 0 kan aan iedereen worden toegediend. 
•Bloedgroep A kan worden toegediend aan patiënten met A en AB. 
•Bloedgroep B kan worden toegediend aan patiënten met B en AB. 
•AB kan alleen worden toegediend aan mensen die zelf ook AB hebben. 

Voor het rhesus-bloedgroepsysteem gelden de volgende principes:

•RhD-negatief bloed kan aan iedereen worden toegediend.
•RhD-positief bloed kan alleen worden toegediend aan mensen die zelf RhD-positief zijn.  

Bovenstaande regels gelden voor bloed, niet voor bloedplasma. Als een patiënt door eerdere bloedtransfusies of een zwangerschap een antistof tegen een bepaalde bloedgroep heeft ontwikkeld, dan moet naast de bovengenoemde AB0- en rhesus-bloedgroepen ook met andere bloedgroepen rekening worden gehouden.

Vrouwen

Daarnaast zijn er voor vrouwen jonger dan 45 jaar extra voorwaarden bij de selectie van donorbloed. Naast de AB0- en RhD-bloedgroep wordt er dan ook gekeken naar de bloedgroepen Rhc, RhE (van het rhesus-systeem) en naar de bloedgroep K (van het Kell-systeem). Voor vrouwen met een kinderwens is het belangrijk dat zij door een bloedtransfusie niet worden gesensibiliseerd  door delen van het donorbloed, zoals bijvoorbeeld het K-antigeen van het Kell-systeem. Wanneer dit wel gebeurt, maken zij antistoffen aan die later problemen kunnen geven bij een nieuwe bloedtransfusie of bij een pasgeboren baby.

Er zijn T-shirts in 3 varianten: ik ben bloedmooi, ik ben bloedfanatiek en ik ben bloedserieus.

De uitbraak van het zikavirus in Zuid- en Midden-Amerika heeft voor ons nog geen gevolgen, dus zijn er geen aanvullende maatregelen nodig. De gebieden waar het zikavirus voorkomt, vallen buiten Europa, dus is standaard al minimaal vier weken uitstel van toepassing. Dat is meer dan voldoende. Mocht je als donor het virus hebben opgelopen, dan ben je na deze periode niet meer besmettelijk. Een infectie verloopt overigens meestal zonder ziekteverschijnselen en is na twee tot zeven dagen voorbij. Mocht je toch klachten hebben tijdens de reis of na terugkeer, overleg dan met de donorarts.

Je Rhesus D-bloedgroep (Rh D) is positief of negatief en is erfelijk bepaald. Dit is te zien via bloedonderzoek. 

Er zijn verschillende soorten hemoglobine. Volwassen mensen hebben voornamelijk hemoglobine A, wat uit twee alfaketens en twee betaketens bestaat. Hieraan hangen heemgroepen, waarin ijzer zit. Zuurstof en koolstofdioxide kunnen zich daaraan binden om door het lichaam vervoerd te worden.

Het Sanquin Research Fund heeft een eigen bestuur, bestaande uit;
Coraline Panis – CFO, Sanquin Bloedvoorziening
Gerald de Haan – Directeur Research, Sanquin Bloedvoorziening
Joyce Veekman – Directeur Communicatie, Sanquin Bloedvoorziening

Conform de statuten ontvangen de bestuurders geen bezoldiging.

Voor deze verschillende toepassingen van serum is er serum nodig van mannelijke donors met bloedgroep AB. Bloeddonors met bloedgroep AB zijn zeer geschikt als serumdonor; zij hebben namelijk geen antistoffen tegen de andere bloedgroepen A, B en O. Serum van AB-donors kan daarom gebruikt worden voor het kweken van immuuncellen van alle bloedgroepen en voor de bereiding van serumoogdruppels. Wij vragen speciaal aan mannelijke donors om hun donaties beschikbaar te stellen. Vrouwelijke donors kunnen tijdens een zwangerschap antistoffen tegen het bloed van de baby maken, die levenslang aanwezig kunnen blijven in het bloed van de moeder. Deze antistoffen kunnen ook afweerreacties tegen cellen van een patiënt veroorzaken.