Van bloedproduct naar levend medicijn

'Levend Medicijn'

De term 'levend medicijn' verwijst naar therapieën die uitgaan van levende, gespecialiseerde of bewerkte cellen. Het is een vorm van cellulaire therapie, een vakgebied waar Sanquin op diverse manieren bij betrokken is. De basis hiervoor? De donors, die onderzoek aan bloedcellen mogelijk maken.

Voorbeelden van levende medicijnen

Stamcellen

Bij de stichting Matchis kun je stamcellen doneren. Deze zijn bestemd voor een stamceltransplantatie voor mensen met leukemie of andere ernstige bloedziekten. Stamcellen kun je zien als een levend medicijn dat de bloedvormende stamcellen van de patiënt vervangt. Hierdoor kan de patiënt weer gezonde bloedcellen aanmaken. Sanquin is nauw betrokken bij de afname van stamcellen bij donors en bewaart deze vervolgens voor de patiënten die een transplantatie moeten ondergaan.

Nieuwe cellulaire therapieën

Sanquins Researchafdeling werkt aan de ontwikkeling van geavanceerde cellulaire therapieën, voor de behandeling van kanker en auto-immuunziekten. Het zijn de levende medicijnen van nu én de toekomst.

• TIL-therapie: Deze inmiddels goedgekeurde therapie wordt ingezet bij de behandeling van melanoom. Hiervoor worden afweercellen van de patiënt uit de tumor gehaald, in het lab versterkt, tot grote aantallen opgekweekt en weer teruggegeven. Zo kan het lichaam de tumor beter bestrijden. Sanquin speelt een rol bij het bewerken en opkweken van deze cellen, de T-cellen. Wetenschappers bij Sanquin onderzoeken hoe deze therapie bij andere vormen van kanker kan worden ingezet en nog effectiever kan worden.
• CAR-T-celtherapie: Bepaalde witte bloedcellen van patiënten, de T-cellen, worden voor deze therapie genetisch aangepast om tumorcellen beter te herkennen en vernietigen. CAR-T-celtherapie is in Nederland goedgekeurd voor specifieke vormen van bloed- en lymfeklierkanker, waarbij Sanquin een ondersteunende rol speelt. Daarnaast werken we samen met academische partners aan de verdere ontwikkeling van deze therapie en onderzoeken ook de inzet bij auto-immuunziektes en afstotingsreacties.
• De ontwikkeling van cellulaire therapieën met andere typen witte bloedcellen staan ook op het vizier van onderzoekers, zoals neutrofiele granulocyten en dendritische cellen.

Andere 'levende medicijnen': van poep tot maden

Misschien niet het eerste waar je aan denkt, en waar je liever niet over leest op een nuchtere maag:

• Poepbacteriën: Officieel geen medicijn, wel vol ‘leven. In Leiden staat de poepbank, waar gezonde mensen ontlasting doneren. Bij bepaalde hardnekkige darminfecties is een poeptransplantatie een succesvolle, soms levensreddende behandeling.
• Levend medicijn in de oudheid: Hoewel het misschien niet heel fris is om voor je te zien, zijn therapieën met bloedzuigers en maden al zo oud als de weg naar Rome. Bloedzuigers worden nog steeds ingezet in reconstructieve chirurgie, terwijl levende maden afgestorven weefsel heel precies verwijderen bij wondgenezing.

Donors zijn van levensbelang

De meest complexe en onvervangbare producten en medicijnen vind je heel dicht bij huis. Het zijn bloedproducten en levende cellen die op geen andere manier gefabriceerd kunnen worden. Ze komen uit je eigen fabriek, je lichaam. Dankzij onze donors zijn er behandelingen beschikbaar voor patiënten die niet zonder kunnen. Het mooiste geschenk van mens tot mens.