Alinity S
Dit apparaat test alle binnengekomen donaties op hepatitis B- en C-virus en hiv – de belangrijkste virussen die via bloed overdraagbaar zijn. Als specialistisch bloedinstituut hebben wij als enige in Nederland de Alinity S in huis. 7 exemplaren maar liefst, die op het NSS staan. Daardoor kunnen we 3.000 tot 4.000 donaties per dag testen! We hebben ook een kleinere versie van Alinity S in huis voor spoedtesten: soms moet een patiënt acuut bloed krijgen van een speciaal daarvoor opgeroepen donor. 24 uur per dag zijn er collega’s van het NSS beschikbaar om ook dit ‘spoedbloed’ zo snel mogelijk te testen vóór toediening.
Meer weten?
- Zo werkt de Alinity S
De Alinity S test op de aanwezigheid van antistoffen tegen hepatitis B- en C-virus en hiv en de aanwezigheid van bepaalde viruseiwitten (waarmee je aantoont dat een donor het virus heeft of heeft gehad). Testbuisjes met donorbloed worden eerst gecentrifugeerd, zodat het plasma gescheiden wordt van de overige bestanddelen van het bloed. Daarna gaan ze de Alinity S in. Uit de buisjes pipetteert het apparaat een beetje plasma, waarin mogelijk antistoffen zitten tegen een van de virussen óf een bepaald eiwit van deze virussen zelf. Beide bestanddelen kan het apparaat detecteren, door ‘bolletjes’ aan het plasma toe te voegen die zich binden aan het eiwit of de antistof.
Cobas 6800/8800
Ook dit apparaat test op Hiv, hepatitis B en hepatitis C, en daarnaast op hepatitis E. Een dubbele viruscheck dus; maar waar de Alinity S kijkt naar antistoffen en viruseiwitten, zoekt de Cobas 6800/8800 naar de aanwezigheid van RNA en DNA (erfelijk materiaal) van de virussen. Dit materiaal is al heel vroeg aanwezig in bloed, waardoor de Cobas heel recente besmettingen kan detecteren. Een belangrijk apparaat voor de veiligheid dus. En ook nog eens een plaatje om naar te kijken, met dat mooie blauwe licht.
Meer weten?
- Zo werkt de Cobas 6800/8800
De Cobas 6800/8800 voert PCR-tests uit. PCR staat voor Polymerase Chain Reaction (polymerase kettingreactie). Bij deze techniek haalt het apparaat eerst het eventueel aanwezige erfelijk materiaal van virussen uit het donorplasma. Dat gebeurt via positief geladen magnetische bolletjes. Die stukjes erfelijk materiaal worden op een bepaalde manier vermeerderd, zodat het apparaat de aanwezigheid ervan kan meten. Vergelijk het met het zoeken naar een speld in een hooiberg: als die speld een miljard keer wordt vermenigvuldigd, weet je hem een stuk makkelijker te vinden.
Hamilton
De ‘Rolls Royce onder de pipetteerrobots’ noemen de collega’s van het NSS de Hamilton ook wel, omdat hij heel vakkundig weet te pipetteren. Dit apparaat doet het voorbereidende werk voor de Cobas 6800/8800, die PCR-tests uitvoert op binnengekomen donaties. Om die tests efficiënt en snel te kunnen uitvoeren, worden meerdere donaties ‘gepooled’ (bij elkaar gedaan). De Hamilton voert die pooling uit: voor de test op hepatitis B- en C-virus en hiv stopt hij 6 donaties bij elkaar; voor de test op hepatitis E-virus stopt hij 24 donaties bij elkaar.
Meer weten?
- Zo werkt de Hamilton
De Hamilton zuigt uit de testbuisjes van donors een beetje plasma op om het bij elkaar te voegen. Hij meet tegelijkertijd ook hoe goed het plasma vloeit (de ‘geleiding’) en hoe de druk van de vloeistof is (het ‘drukprofiel’). Zo weet de Hamilton zeker dat hij alleen plasma opzuigt en dat er bijvoorbeeld geen luchtbelletjes in zitten of stolsels. Is dat wel het geval, dan geeft de Hamilton direct aan dat er iets mis is met een van de testbuisjes. Dit buisje wordt dan opnieuw getest. Zo draagt ook de Hamilton bij aan een zo veilig mogelijke bloedvoorziening.
Freedom EVOlyzer
Met de Freedom EVOlyzer testen we donorbloed op antistoffen tegen Parvovirus B19 – ook wel bekend als de veroorzaker van ‘de vijfde ziekte’ bij kinderen. Dit virus is voor de meeste mensen onschuldig. Maar voor bijvoorbeeld het ongeboren kind van een zwangere vrouw die zelf geen antistoffen tegen dit virus heeft, kan het virus heel gevaarlijk zijn. Daarom zorgt Sanquin met dank aan de Freedom EVOlyzer ervoor dat een deel van onze bloedproducten hierop getest is. Waar we bij andere testen niet willen dat er antistoffen in het bloed zitten, willen we dat bij Parvovirus B19 juist wél. Het betekent namelijk dat de donor een infectie al heeft doorgemaakt en dat er nú geen virus in het bloed aanwezig is. Er komt dan een extra stickertje op het bloedproduct dat het ‘parvoveilig’ is.
Meer weten?
- Zo werkt de Freedom EVOlyzer
Dit apparaat voert de klassieke ELISA-test uit, een heel bekende laboratoriumtest. ELISA is de afkorting van enzyme-linked immuno sorbent assay. In de test wordt een beetje plasma uit de testbuisjes gepipetteerd op een testplaatje. Als er antistoffen in een bloedmonster zitten, reageren die met eiwitten van het Parvovirus B19, die gebonden zitten aan de testplaat. Bij een reactie heeft de donor dus een infectie doorgemaakt. De test wordt na een half jaar nog eens herhaald, zodat we zeker weten dat het een oude infectie is en geen recente (waarbij er misschien nog virus in je bloed zit).
PK7400
Een veilige bloedvoorziening betekent niet alleen dat onze bloedproducten vrij van ziekmakende virussen of bacteriën zijn, maar ook dat ze voor een patiënt de juiste match zijn qua bloedgroepen. We weten na de eerste keuring natuurlijk welke bloedgroepen een donor heeft. Toch checken we die bij iedere donatie opnieuw. Want als een patiënt donorbloed toegediend krijgt, dan wil je héél zeker weten dat de bloedgroepen bij elkaar passen. Die extra check doen we met de PK7400: een apparaat dat heel snel heel veel bloedgroepbepalingen kan doen, zo’n 300 donaties per uur.
Meer weten?
- Zo werkt de PK7400
De PK7400 werkt met de agglutinatietest (ofwel ‘klontjestest’): Het haalt van 10 donors tegelijk wat rode bloedcellen uit de testbuisjes en pipetteert die op een plaatje in een heleboel kleine holtes. Aan iedere holte voegt het apparaat antistoffen tegen een bloedgroep toe: van de bekendste bloedgroepen A, B, O en RhD (vroeger rhesus D genoemd), maar bij eerste donaties ook van bloedgroepen C, c, E, e en K. Vrouwen jonger dan 45 jaar krijgen in Nederland namelijk donorbloed dat gematcht is wat betreft deze bloedgroepen, om te voorkomen dat zij antistoffen daartegen aanmaken die later bij een mogelijke zwangerschap gevaarlijk kunnen zijn voor hun ongeboren kind.
Als de rode bloedcellen op het plaatje binden aan de toegevoegde antistof, gaan ze samenklonteren. De bloedgroepbepaling van de PK7400 correspondeert als het goed is met de al bekende informatie over de donor. Een extra check dus, om onze bloedvoorziening zo veilig mogelijk te houden.
Virtuo
Bloedplaatjes (trombocyten) zorgen ervoor dat je bloed gaat stollen als je bloed verliest. Ze worden regelmatig gegeven aan patiënten die zelf niet genoeg bloedplaatjes hebben, bijvoorbeeld omdat ze leukemie hebben of chemotherapie of bestraling krijgen.
Voor deze heel kwetsbare patiënten willen we 300% zeker zijn dat de bloedplaatjes hun goede werk kunnen verrichten. Daarom controleert de Virtuo – op de afdeling Quality Control – alle gedoneerde bloedplaatjes op een mogelijke besmetting met bacteriën.
Meer weten?
- Zo werkt de Virtuo
Een QC-medewerker voegt 8 ml van een eenheid bloedplaatjes handmatig (op een steriele manier) toe aan 2 flesjes met groeistoffen voor bacteriën: 1 flesje mét zuurstof en 1 flesje zonder zuurstof, voor bacteriën die respectievelijk wel en niet van zuurstof houden. De Virtuo zet deze flesjes horizontaal in een rekje, met een camera-oogje op elke flessenbodem gericht. Een week lang worden de flesjes heen en weer gewiegd bij 35,5 °C, de lievelingstemperatuur van bacteriën. Zodra een camera-oogje in een flessenbodem een verkleuring ziet (ofwel: er is bacteriegroei), gaat er een geel lampje branden en klinkt er een alarmsignaal.
Sysmex XN-1000
Vóór onze bloedproducten de deur uitgaan, controleren we ze op veiligheid en kwaliteit. Dat is enorm belangrijk, ze gaan immers naar kwetsbare patiënten. Zo controleren we of er in eenheden plasma na de bewerking niet te veel witte bloedcellen (leukocyten) of bloedplaatjes (trombocyten) zijn achtergebleven. Die kunnen namelijk koortsreacties veroorzaken bij patiënten. Bij eenheden rode bloedcellen (erytrocyten) kijken we of er voldoende rode bloedcellen in zitten, zo min mogelijk witte bloedcellen, en of de hemoglobine- en hematocrietwaarde goed zijn. Dit kan ook belangrijke gezondheidsinformatie opleveren voor de donor.
Ook de eenheden trombocytenpools (van samengevoegde bloedplaatjes) controleren we allemaal: de Sysmex XN-1000 telt nauwkeurig hoeveel bloedplaatjes elke eenheid bevat. Zijn het er te weinig of te veel (waardoor het product niet lang goed blijft), dan keuren we de eenheid af.
Meer weten?
- Zo werkt de Sysmex XN-1000
Een buisje van het te controleren product gaat in de Sysmex XN-1000, waar het gemengd wordt met verschillende kleurstoffen die zich aan de cellen hechten. Ieder type cel krijgt zo een eigen herkenbare kleur. Daarna kan het apparaat heel nauwkeurig tellen hoeveel van een bepaald type cellen er in een vloeistof zitten.