Deel 1 - Plasma in de spotlight
In onze berichten hebben we het vaak over plasma, over het belang van plasma doneren en onze oproep voor nieuwe donors. Toch is plasma nog steeds redelijk onbekend. Dat willen we graag veranderen. Plasma wordt in rap tempo steeds belangrijker. Het wordt zelfs internationaal al genoemd als zogenaamd ‘strategische grondstof’, vergelijkbaar met aardgas en graan.
Onmisbaar
Hoewel gezonde mensen er nooit mee in aanraking zullen komen, tenzij ze plasmadonor zijn, is plasma onmisbaar voor honderdduizenden patiënten wereldwijd. In Nederland zijn ongeveer 25.000 mensen afhankelijk van een plasmageneesmiddel.
Die groep patiënten groeit. Maar de hoeveelheid ingezameld plasma groeit niet mee. Hoe komt dat? En wat kunnen we eraan doen, in binnen- en buitenland? Dat zijn de vragen die met de dag luider klinken. En het is ook de reden dat we bij Sanquin onze plasmadonors op het hart drukken om een nieuwe afspraak te maken om te komen doneren.
Onder de microscoop
Iedereen weet hoe bloed eruit ziet. Een schaaf, een kras, een snee, en het rood welt op om snel een korstje vormen. Het belang van gezond bloed valt niet te onderschatten. Zonder bloed geen leven.
Stel, je pakt er een microscoop bij. Kijk dan eens naar je bloed. Het rode vocht zoals we dat kennen is rood door de rode bloedcellen die zorgen voor zuurstoftransport door het hele lichaam. Maar er zit nog veel meer in bloed dan die rode cellen. Bloed is eigenlijk vocht waar van alles in drijft: levende lichaamscellen, eiwitten, voedingsstoffen, hormonen. Alles met een functie om lichaamsprocessen te laten werken.
Het vocht waar al die stoffen en cellen in drijven heet plasma. Plasma wordt na een bloeddonatie gescheiden van de rode cellen maar kan ook apart worden gedoneerd. Bij zo’n aparte donatie wordt alleen het plasma uit je bloed opgevangen en bewaard. Je ontvangt je bloedcellen via de machine weer terug in je lichaam. Daarna kunnen de eiwitten en andere nuttige stoffen uit het plasma worden gehaald en daar worden geneesmiddelen van gemaakt. Die plasmageneesmiddelen helpen bij wel honderd verschillende aandoeningen, zoals stollingsstoornissen en afweerstoornissen.
Grotere vraag dan aanbod
Rond plasma spelen overal ter wereld interessante vraagstukken. Plasma kan niet in een laboratorium worden gemaakt. We zijn ervoor helemaal afhankelijk van mensen die besluiten om te doneren. In veel landen is de vraag naar plasmageneesmiddelen groter dan het aanbod van plasma. En dat probleem wordt groter omdat steeds meer patiënten plasmageneesmiddelen krijgen voorgeschreven terwijl de inzameling van plasma niet in hetzelfde tempo meegroeit.
Deels wordt dit opgelost door een handjevol landen dat genoeg plasma inzamelt om het te kunnen exporteren. Maar die export houdt ergens op: ook die landen zullen steeds meer patiënten in eigen land voorrang willen geven. Daarmee wordt dat ‘gewone’ plasma, zoals dat in jouw en mijn aderen stroomt en door je lijf elke dag wordt aangemaakt, ineens een waardevolle en strategische grondstof.
Levens redden, daar gaat het om
In de volgende artikelen leggen we uit wat het belang is van plasma als grondstof van plasmageneesmiddelen. We bespreken de knelpunten rondom plasma in binnen- en buitenland, en wat Sanquin doet om binnen Nederland en in Europa patiënten te helpen aan voldoende geneesmiddelen. De conclusie verklappen we alvast: (plasma)donaties redden levens. En er zijn maar weinig alternatieven beschikbaar. Dat is de reden dat we met regelmaat bij jou aankloppen: maak een afspraak, kom langs! En maak tijdens de donatie alvast een afspraak voor de volgende donatie. Voor over twee weken, een maand, twee maanden. Alles telt. Voor nu, en voor straks.