Als je een bloedtransfusie krijgt, is het belangrijk dat jouw bloedgroepen goed matchen met die van de donor. Is dit niet het geval, dan kan dat zorgen voor een gevaarlijke afweerreactie. Bij Sanquin wordt dagelijks hard gewerkt aan de optimale match van bloedgroepen, om de juiste donor voor een patiënt te vinden.
Het moet klikken tussen bloedgroepen
Wereldwijd zijn er meer dan 350 verschillende bloedgroepen, veel meer dan vaak wordt gedacht. Naast bloedgroep A,B en 0, die de meeste mensen wel kennen, zijn er nog veel meer bloedgroepen. Lianne Koets is onderzoeker bij Sanquin en merkt dat weinig mensen hier een beeld bij hebben. “Simpel gezegd kun je het zo zien: op de buitenkant van de rode bloedcel zitten een soort uitsteeksels, die niet bij iedereen hetzelfde zijn. Dat bepaalt de verschillende bloedgroepen. Ontvang je bloed met een andere bloedgroep? Dan kan je immuunsysteem dit als indringer zien en vervolgens antistoffen aanmaken. Dat kan bij een volgende bloedtransfusie problemen geven, bijvoorbeeld een koortsreactie, maar het kan zelfs levensbedreigend zijn. Om die reden wordt er bij iedere bloedtransfusie gekeken of de patiënt antistoffen heeft die reageren met de rode bloedcellen.
Een tikkende tijdbom
Hoe vaker je een bloedtransfusie krijgt die niet helemaal matcht met je eigen bloed, hoe groter de kans dat er antistoffen worden opgebouwd tegen die verschillende bloedgroepen. Voor een patiënt met meerdere antistoffen wordt het steeds moeilijker om dat ene juiste bloedzakje te vinden. Uiteindelijk kan dat zelfs onmogelijk worden. Lianne licht toe: “Dit vormt al een risico voor iedereen die vaker dan één keer een bloedtransfusie nodig heeft. Maar het is vooral gevaarlijk voor mensen die afhankelijk zijn van bloedtransfusies, zoals mensen met sikkelcelziekte. Door de vele transfusies en de opgebouwde antistoffen kan het zijn dat er op een gegeven moment (bijna) geen geschikt donorbloed meer te vinden is. Met als gevolg dat de kwaliteit van leven van deze patiënten ernstig achteruitgaat.”
Zoveel meer dan een bloedbank
Om te zorgen voor een goede bloedmatch, worden bloedtransfusies zorgvuldig getypeerd en gescreend. Nu kan er getest worden op 17 bloedgroepen die de meeste problemen geven. Lianne: “Veel mensen kennen Sanquin alleen als inzamelpunt voor bloed, maar er komt veel meer bij kijken. Bij Sanquin wordt er ook veel bloed-gerelateerd onderzoek gedaan. Zo helpen onderzoekers bij Sanquin al jaren mee aan internationaal onderzoek voor een genetische test die veel sneller en uitgebreider bloedgroepen kan bepalen.
Roep om diversiteit
Een deel van de oplossing voor een goede bloedmatch zit in het aanbod. Mensen met verschillende etnische achtergronden hebben vaak verschillende bloedgroepen, maar het meeste donorbloed in Nederland komt van mensen met Europese afkomst. Mensen met voorouders afkomstig uit Afrika, Suriname of het Caribisch gebied hebben dus ook een groter risico op antistofvorming bij het ontvangen van donorbloed. Juist bij deze mensen komt sikkelcelziekte meer voor en bij de behandeling zijn in veel gevallen vaak bloedtransfusies nodig. Lianne benadrukt graag het belang van donorschap: “Alle donors zijn zeer welkom, maar voor een meer diverse bloedvoorraad zoeken we vooral donors met een niet-Europese achtergrond. Zo was er bijvoorbeeld laatst zelfs een oproep vanuit Australië, waar ze bloed met een specifieke en zeldzame bloedgroep zochten. Zo schaars kan het dus zijn. Dus bij deze: word ook donor, want je kan daarmee zoveel meer voor anderen betekenen!”