Snel schakelen
Maar liefst 35.000 genezen patiënten hebben zich sindsdien als donor aangemeld om antistoffen te doneren. Daphne Thijssen, directeur Bloedbank, schetst hoe dat ging: “Al heel vroeg in de epidemie heeft de Bloedbank, in opdracht van de minister van VWS, een enorme inspanning geleverd zodat dit plasmageneesmiddel mogelijk werd. Mede dankzij de GGD kon de Bloedbank genezen patiënten vragen om zich op te geven als plasmadonor. Omdat zij genezen zijn van corona, bevat hun plasma antistoffen tegen dit virus. Zij doneerden in een half jaar gemiddeld vier keer een halve liter plasma. Sanquin Plasma Products (SPP) heeft dat ingezamelde plasma in een recordtempo verwerkt tot gezuiverde antistofconcentraten.“
Daphne Thijssen steekt haar trots niet onder stoelen of banken: “Honderden collega’s en duizenden donors hebben samen de patiënten en risicogroepen van Nederland zo snel mogelijk voorzien van een lichtpuntje. We kunnen hun inzet niet genoeg benadrukken. Bovendien hebben we laten zien in tijden van crisis heel snel te kunnen schakelen. De bloedbanken moesten vanwege de anderhalve meter regel rekening houden met 35% minder capaciteit. En toch kregen we het voor elkaar de ziekenhuizen en SPP probleemloos van bloedproducten te voorzien en SPP het nodige plasma te leveren voor hun reguliere geneesmiddelenproductie. We konden het RIVM voorzien van getallen over verspreiding van het virus over een grote groep donors. En daar bovenop hebben we dus 30.000 kilo van dit bijzondere plasma ingezameld. Dankzij al die inspanningen kon Sanquin landelijke en internationale onderzoeksinitiatieven ondersteunen met praktische en wetenschappelijke inzichten.”
Afschalen
De opdracht voor inzameling van plasma met antistoffen is in februari voltooid. Omdat nu ook het landelijke vaccinatieprogramma is begonnen, schaalt Sanquin Bloedbank de inzameling af tot een laag niveau. Vanaf 1 maart blijft een klein aantal donors van antistoffen nodig om studies naar effectiviteit van transfusie van hun antistof-rijk plasma uit te voeren.
Daphne Thijssen licht deze stap toe: “Er is nu voldoende plasmageneesmiddel voor gebruik bij de risicogroepen, dankzij het snelle schakelen van VWS en de welwillendheid van genezen patiënten om hun antistoffen te doneren. Er is verder voldoende plasma ingezameld om die voorraad aan te vullen met extra doses. Omdat we in de loop van het jaar, dankzij het vaccinatieprogramma, zullen zien dat steeds meer mensen zelf antistoffen aan maken, kunnen we dit speciale plasmaprogramma op een laag pitje zetten. Gaandeweg zal je bij de plasmadonor van nature steeds meer antistoffen aantreffen, en zal groepsimmuniteit de kwetsbaren steeds beter beschermen.”
De donors van plasma met COVID-19 antistoffen wordt gevraagd om donor te blijven. Hun plasma helpt natuurlijk ook patiënten met andere aandoeningen, zoals afweer- of stollingsstoornissen. En het maakt het mogelijk om snel in te grijpen, als het coronavirus daartoe aanleiding geeft. Daphne Thijssen geeft aan dat hier een strategische gedachte achter zit: “Als die donors met COVID-19 antistoffen bij de Bloedbank blijven, kunnen we hen snel opnieuw vragen om weer specifiek die antistoffen in te zamelen. Dat kan nodig zijn als knelpunten optreden in de bestrijding van Corona, bijvoorbeeld bij een nieuwe infectiegolf. We creëren zo een voorsprong omdat we niet, net als vorig jaar, tijd hoeven te investeren in het vinden van de juiste donors. We hebben immers al kennisgemaakt.”