PFAS blootstelling in Nederland

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoekt binnen het 'PFAS onderzoeksprogramma' de PFAS blootstelling in Nederland. Het RIVM doet daarom onderzoek naar de aanwezigheid van PFAS in het bloed van Nederlanders. Sanquin ondersteunt dit onderzoek door bloeddonors uit te nodigen om hier aan bij te dragen.

PFAS

Per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) zijn chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt. PFAS kan schadelijk zijn voor de gezondheid en komt van nature niet in het milieu voor. Deze stoffen zitten in heel veel producten, zoals verpakkingen, blusschuim, anti-aanbaklagen van pannen, textiel en make-up. Deze stoffen komen ook het lichaam binnen, bijvoorbeeld via voedsel, drinkwater of werken met producten waar PFAS in zit. Het komt dan onder andere in het bloed.

Meten in bloed

Het RIVM onderzoekt hoeveel PFAS er in het bloed van mensen zit, en of dat per regio verschilt. Onderzoek naar PFAS in het bloed geeft een beeld van hoeveel PFAS mensen in Nederland gemiddeld in hun lichaam hebben. Er wordt niet gekeken naar de mogelijke effecten op de gezondheid. Op dit moment is er namelijk onvoldoende kennis om te voorspellen of (en zo ja, hoeveel) PFAS in het bloed iemand ziek maakt.

Deelname van donors

Sanquin helpt mee bij dit onderzoek door een representatieve selectie van donors uit heel Nederland uit te nodigen om deel te nemen aan dit onderzoek. Donors kunnen zich niet zelf aanmelden. Deelnemende donors vullen online een vragenlijst in. Daarnaast wordt wat bloed, dat uit de testbuizen over blijft, gebruikt om PFAS te meten. Dat gebeurt door een door het RIVM uitgekozen laboratorium buiten Sanquin.

Alle onderzoeksgegevens worden gecodeerd naar het RIVM verzonden, en Sanquin ontvangt geen testuitslagen van de PFAS-metingen. Deze werkwijze verzekert de noodzakelijke privacy van persoonsgegevens, maar verhindert ook de mogelijkheid om persoonlijke testuitslagen te delen met individuele donors.

Meer weten?

Via de onderstaande knop kom je bij de officiële donorinformatie. Lees die zorgvuldig door. Indien je meedoet aan het onderzoek kan je voordat je gaat doneren op de locatie de digitale toestemmingsverklaring invullen. Hier heb je een smartphone voor nodig.

Let op: de mogelijkheid om deel te nemen aan dit onderzoek verschilt per dag en per locatie.

Lees de donorinformatie(PDF, 194,46 kB)

Veelgestelde vragen

Wat is het doel van dit onderzoek?

Het RIVM doet onderzoek naar de aanwezigheid van PFAS-stoffen in het bloed van Nederlanders

Waarom werkt Sanquin mee aan dit onderzoek?

Het RIVM onderzoekt hoeveel PFAS er in het bloed van mensen zit, en of dat per regio verschilt. Sanquin helpt mee bij dit onderzoek door een representatieve selectie van donors uit heel Nederland uit te nodigen om deel te nemen aan dit onderzoek.

Kan ik mij opgeven voor deelname aan dit onderzoek?

Sanquin nodigt zelf volbloeddonors uit, om zo tot een representatieve steekproef te komen. Donors kunnen zich niet zelf aanmelden. Plasmadonors worden niet uitgenodigd.

Waarom is mijn deelname belangrijk voor dit onderzoek?

Bloeddonors wonen in heel Nederland. Zo kan Sanquin een goede vertegenwoordiging van de Nederlandse populatie laten deelnemen aan dit onderzoek. Je bent uitgenodigd als deelnemer omdat je past in dit profiel. Met jouw deelname help je de onderzoekers om meer inzicht te krijgen in de PFAS‐blootstelling in Nederland.

Word ik betaald voor deelname of krijg ik een andere vorm van compensatie?

Je krijgt geen vergoeding als je meedoet aan dit onderzoek

Hoeveel tijd kost deelname me in totaal?

Het invullen van de online vragenlijst duurt maximaal 10 minuten. Anders dan dat, kost dit onderzoek je geen extra tijd. Jouw donatie verloopt zoals gebruikelijk.

Ziet mijn donatie er door mijn deelname anders uit?

Het onderzoek kan worden gedaan aan de hand van een gebruikelijke donatie. Het enige verschil voor jou is dat je wordt gevraagd om voor dit onderzoek een online vragenlijst in te vullen.

Kan ik mijn deelname tussentijds stoppen? Hoe meld ik dit

Je kunt jouw deelname stoppen tijdens het onderzoek. De onderzoekers gebruiken dan de gegevens en het bloed die tot het moment van stoppen zijn verzameld. Je kunt contact opnemen via klantcontact@sanquin.nl.

Kan ik op elke locatie deelnemen aan dit onderzoek?

Je kunt op de meeste locaties deelnemen aan het onderzoek. Welke locaties meedoen verschilt echter per dag. Een aantal locaties zijn compleet uitgesloten aan dit onderzoek, namelijk: Amsterdam Plesmanlaan, Dordrecht, Leiden, Nijmegen, Roermond en Roosendaal.

Ik wil graag meedoen aan het onderzoek, maar dit blijkt niet op mijn locatie te kunnen. Waarom is dat?

Sommige locaties of momenten zijn uitgesloten van deelname. Dat heeft te maken met de logistiek rondom testbuisjes en de intentie om locaties met andere lopende onderzoeken te ontzien.

Kan ik meerdere keren meedoen?

Indien u bent uitgenodigd voor dit onderzoek, kunt u eenmalig deelnemen.

Ik wil geen informatie ontvangen over dergelijke onderzoeken. Waarom zit dit dan wel in de bevestiging van mijn afspraak?

Als je je hebt uitgeschreven voor mails van Sanquin, dan zal je geen uitnodiging voor deelname ontvangen. Deze informatie is bijgesloten bij de gebruikelijke ontvangstbevestiging om mogelijk geïnteresseerden er op te wijzen dat dit onderzoek plaatsvindt.

Welke onderdelen van mijn bloed worden gebruikt voor dit onderzoek?

Bij een donatie worden altijd enkele testbuisjes gevuld voor de testen op bloedoverdraagbare infecties. Na die testen blijft een kleine hoeveelheid bloed achter, dat genoeg is voor de PFAS-test.

Hoe lang worden mijn gegevens bewaard?

Sanquin bewaart jouw gegevens van dit onderzoek 10 jaar. Jouw bloed wordt in het testlaboratorium getest en daarna drie maanden bewaard voor een eventuele herhaalde test op PFAS. Na drie maanden wordt jouw bloed uit het testbuisje vernietigd.

Kan ik mijn eerder gegeven toestemming na deelname weer intrekken? En wat gebeurt er dan met mijn gegevens of afgenomen bloedproduct?

Hoe weet ik zeker dat mijn gegevens niet herleidbaar zijn naar mij?

Om jouw privacy te beschermen, slaan wij jouw gegevens en bloed op onder de donatiecode. Op al jouw gegevens en bloed zetten we deze code. De sleutel van de code is alleen bij Sanquin. Als we jouw gegevens en bloed verwerken, gebruiken we steeds alleen die code. Ook in rapporten en publicaties over het onderzoek kan niemand terughalen dat het over jou ging. Deze gegevens worden onder code, zonder informatie over wie je bent, naar het RIVM gestuurd via een beveiligde verbinding. Zo kan het RIVM de gemeten PFAS‐waarde koppelen aan jouw antwoorden op de vragenlijst.

Kunnen mijn gegevens voor andere onderzoeken worden gebruikt?

Jouw gegevens worden niet gebruikt voor andere onderzoeken.

Kan ik na deelname inzage krijgen in mijn eigen gegevens of de resultaten?

De resultaten van de PFAS‐testen worden niet aan jou teruggekoppeld.

Wat als ik toch een terugkoppeling wil krijgen over de uitkomsten van mijn bijdrage?

Worden de resultaten van dit onderzoek gedeeld met mijn huisarts of andere zorgverleners?

Nee, de resultaten worden niet gedeeld met huisartsen of andere zorgverleners. Ook niet op verzoek van de donor of een bevoegd persoon vanuit een zorginstelling.

Heeft deelname aan dit onderzoek effect op mijn gezondheid?

Fysiek gezien bestaat jouw deelname uit een gebruikelijke bloeddonatie. Jouw gezondheid wordt dus niet anders beïnvloed dan je gewend bent van een gewone bloeddonatie.

Kan deelname aan dit onderzoek invloed hebben op mijn mogelijkheid om te doneren?

Deelname aan dit onderzoek heeft geen gevolgen voor jouw mogelijkheid om te doneren.

Vragen?

Heb je na het lezen van de donorinformatie nog vragen? Op de website van het RIVM lees je meer vragen en antwoorden over dit onderzoek. Je kunt ook contact opnemen met het onderzoeksteam via klantcontact@sanquin.nl.