Katja van den Hurk benoemd tot bijzonder hoogleraar Donorgezondheid
Sanquin’s onderzoeker en epidemioloog Katja van den Hurk (43) is per 1 september 2025 benoemd tot bijzonder hoogleraar Donorgezondheid aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), Faculteit Geneeskunde. De leerstoel, die is ondergebracht bij de afdeling Public & Occupational Health van Amsterdam UMC, onderstreept de samenwerking tussen Sanquin en Amsterdam UMC op het gebied van donatiegerelateerd onderzoek.
Het vakgebied Donorgezondheid richt zich in de eerste plaats op het bestuderen van de invloed die het doneren van bloed en plasma heeft op gezondheid. Het gaat hierbij met name om het welzijn van de donor, maar ook om of en hoe eigenschappen van de donor van invloed zijn op het bloedproduct en de ontvanger. Van den Hurk kijkt in haar onderzoek vooral naar het risico op ijzertekort bij donors, de invloed van persoonlijke factoren (biomarkers, genetica, dieet, menopauze/menstruaties, etc.) en de ontwikkeling van maatregelen die gezondheidsproblemen door doneren moeten voorkomen, zoals het aanpassen van de tijd tussen de donaties en het gebruik van voedingssupplementen.
Van den Hurks werk draagt bij aan een meer gepersonaliseerd donorbeleid in de toekomst. "Met mijn onderzoek wil ik beter inzicht krijgen in welke effecten donaties hebben op gezondheid, en hoe dat eventueel verschilt tussen groepen donors. Als we al onze kennis kunnen vertalen naar slimme algoritmes, kunnen we toewerken naar beleid op maat voor elke donor. Dit helpt niet alleen de donors gezond te houden, maar zorgt ook voor een stabiele bloedvoorziening.”
Maatschappelijk belang en toekomstplannen
Sinds ze in 2013 bij Sanquin Research als groepsleider aan de slag ging, heeft Van den Hurk de onderzoekstak voor donorgezondheid succesvol verder ontwikkeld. Ze leidt in haar rol als hoofd van de onderzoeksgroep Donorstudies bij Sanquin een team van onderzoekers en ze heeft een uitgebreid internationaal netwerk opgebouwd met rollen als editor (Vox Sanguinis, ISBT) en voorzitter en wetenschappelijk lid van internationale werkgroepen (European Blood Alliance, BEST Collaborative).
Gezonde donors zijn essentieel voor de patiëntenzorg en de continuïteit van de bloedvoorziening. Het onderzoeken en bewaken van de gezondheid van donors is een toenemende uitdaging nu de druk op donors verschuift vanwege een dalende vraag naar bloed en een stijgende vraag naar plasmageneesmiddelen. Onderzoeksvragen waarmee Van den Hurk zich komende jaren bezig gaat houden zijn bijvoorbeeld: Wat zijn de effecten van verschillende plasmadonatie frequenties op de kwaliteit van het gedoneerde plasma en op donorgezondheid? Kunnen we ijzertekorten voorkomen door langere hersteltijd en/of supplementen aan te bieden aan donors die vegetariër zijn of hevig menstrueren?
Onderwijs
Naast haar onderzoek verzorgt Van den Hurk onderwijs aan studenten geneeskunde en gezondheidswetenschappen, geeft ze bijscholing aan donor- en transfusieartsen over epidemiologisch (donor)onderzoek, en begeleidt ze masterstudenten, promovendi en andere onderzoekers bij Sanquin.