Steeds meer donors kiezen voor plasma
Minder donors geven bloed en meer donors geven plasma. Dat komt omdat er minder bloed en meer plasma voor patiënten nodig is. Omdat Sanquin vanuit de overheid de taak heeft om voldoende bloed en plasma in te zamelen, vragen we steeds vaker aan bloeddonors om plasma te doneren. We leggen hier uit waar die veranderende behoefte vandaan komt.
Minder bloed nodig
Het aantal bloeddonaties hangt af van de vraag uit de ziekenhuizen. De vraag naar rode bloedcellen loopt al jaren terug. Daar zijn 2 belangrijke redenen voor:
1. Meer kennis over transfusies
Er wordt wereldwijd steeds meer onderzoek gedaan naar het gebruik van bloedtransfusies. Wanneer heeft een patiënt er baat bij, wanneer is het beter terughoudend te zijn? De voor- en nadelen van een transfusie worden per situatie zorgvuldig afgewogen. Transfusies kunnen in zeldzame gevallen namelijk ook bijwerkingen geven. Dat heeft ertoe geleid dat er minder bloedtransfusies gedaan worden.
2. Verbeterde operatietechnieken
Er is minder bloed nodig bij operaties dan vroeger. Bijvoorbeeld door verbeterde technieken, zoals kijkoperaties. Ook kan in sommige ziekenhuizen tegenwoordig tijdens de operatie het eigen bloed opgevangen en teruggegeven worden.
Meer plasma nodig
Er zijn 2 redenen waarom er een groeiende behoefte is om plasma in te zamelen:
1. Minder plasma uit bloeddonaties
Bloeddonaties worden na afname gecentrifugeerd en opgesplitst in rode bloedcellen, bloedplaatjes en plasma. Alle delen van een bloeddonatie worden gebruikt, ook het plasma. Maar omdat we minder bloed inzamelen, wordt er minder plasma verkregen uit bloeddonaties.
2. Het toenemend gebruik van plasmageneesmiddelen
Plasma bevat veel verschillende eiwitten. Een aantal daarvan wordt uit plasma gezuiverd en gebruikt als geneesmiddel. Die worden steeds vaker voorgeschreven.
Behalve voor het maken van plasmageneesmiddelen, wordt een klein deel van het gedoneerde plasma ook gebruikt voor transfusie bij een aantal acute, hevige ziektes.
Wat zijn plasmageneesmiddelen?
Sommige plasma-eiwitten zijn geschikt om te zuiveren en in te zetten als geneesmiddel. Voor patiënten kan dit levensreddend zijn. Denk bijvoorbeeld aan stollingsfactoren om bloedingen tegen te gaan. Het belangrijkste geneesmiddel dat uit plasma wordt gezuiverd en dat de noodzaak van de verhoogde groeiende vraag bepaalt, is immunoglobuline. Dit bestaat uit antistoffen van donors. Het wordt gegeven aan patiënten die zelf te weinig antistoffen maken om infecties te bestrijden, of door ziekte of behandeling een sterk verminderde afweer hebben.
Immunoglobuline: Antistoffen uit donorplasma
Immunoglobuline wordt daarnaast ingezet bij auto-immuunziektes, en ziektes waarbij de zenuwen de spieren niet goed aansturen. Hierbij speelt de eigen afweer een schadelijke rol. Een hoge dosis immunoglobuline kan de hevige, schadelijke afweerreactie dempen.
De vraag naar immunoglobuline stijgt. Dit is waarom:
- Immunoglobuline wordt voorgeschreven bij steeds meer verschillende aandoeningen waarbij de eigen afweer iemand ziek maakt
- Hiervoor zijn hoge doses nodig
- Het moet vaak jarenlang of levenslang worden gebruikt
- Dit soort vaak zeldzame aandoeningen worden tegenwoordig sneller herkend door de behandelaren
Meer plasma nodig door toenemend gebruik van immunoglobuline
De stijgende vraag naar immunoglobuline vormt dus een belangrijke reden dat de vraag naar plasma stijgt, en Sanquin meer plasmadonors nodig heeft.